Armoede, ongelijkheid en de PvdA

Door: Louis Plas

Bestaanszekerheid behoort tot de kernbegrippen van de PvdA. Maar zoals dat met wel meer termen gebeurt, onder eenzelfde vlag kan veel verschillends schuilgaan. Een kernverschil over zekerheid is: komt er vooral zekerheid door het bieden van kansen? Of staat het bieden van sociale bescherming veel meer voorop? Een andere vraag is: wie heeft er recht op die zekerheid? En moeten er tegenover rechten bij zekerheid ook plichten staan?

Er groeide een praktijk, bijvoorbeeld in de Participatiewet, bij Sociale Werkplaatsen en bij het UWV, op basis van wetgeving, met als gevolg kansen vooral op papier, vermindering van eerder bestaande bescherming, en met plichten tegenover rechten.

Het Toeslagen Schandaal bracht vervolgens een leerproces op gang. Overmatige controle ondermijnt de beoogde zekerheid. Is dus contraproductief. Mensen die zich moeten verantwoorden voelen zich juist meer onzeker. Dat begrepen we nu beter. De PvdA dacht ook lang: geen vangnet maar een trampoline. Prikkels bieden de mensen kansen. Maar we lieten mensen daarbij niet de nodige rust. Te veel iets moeten maakt mensen juist ongelukkig.

Intussen ging de bijstand stap voor stap qua niveau achteruit als uitkering. Sommige gemeenten sprongen bij, de wet maakt dat beperkt ook mogelijk, andere niet. Het bracht de sociale ongelijkheid meer zichtbaar terug. Nu is steeds breder het gevoel ontstaan, dat die grotere materiële ongelijkheid te ver is doorgeschoten. Ook vanwege een toenemende economische onzekerheid onder de middenklassen. Sommigen zien de bui al hangen.

Advertentie

Naar een beter Recht in Nederland

Linksom! lezing over de toeslagenaffaire en onze rechtsstaat. Met de complete videoweergave.

De sociaaldemocratie was en is nog steeds een internationale beweging van verbinding. Verbinding van denken en doen. Verbinden van mensen. Verbinden van arbeiders, intellectuelen, professionals en precariaat. Verbinden van kernwaarden en dagelijkse politieke standpunten.

Beginsel- en verkiezingsprogramma’s dragen onze beweging. Projecten als Van Waarde gaven vorm en inhoud aan wat ons bezig houdt. Onze nieuwe PvdA-voorzitter moedigt de discussie daarover aan.

Lang hebben we gedacht, dat na het maken van de linkse doelstellingen een goede uitvoering ervan geen punt was. Maakbaarheid! Tot vooral de problemen van en met de belastingdienst onze ogen hebben geopend voor de ongekend harde praktijk. Inclusief wat daar achter zat: De afbraak van de verzorgingsstaat, de marktwerking, krimp in de dienstverlening en de uitholling van de zorgplicht voor elke burger.

Het is goed dat we daar, ook middels deze lezing, samen het gesprek over aangaan. We kunnen niet terug naar de tijd van Den Uyl, maar de verzorgingsstaat dient wel te worden hersteld. Dit op basis van goede arrangementen. Deze avond beoogde aan dat herstel een bijdrage te leveren.

Huurverlaging

 

Door: Tom van Doormaal

Partijgenoten komen op voor huurders, in het programma, in voorstellen om de huren te matigen, invordering achterwege te laten. De motivering is evident: de corona crisis treft de zwaksten in de samenleving hard. De laagste inkomens krijgen liquiditeitsproblemen.

Ik doe daaraan niets af: huurbevriezing is prima. Maar ik ben voor huurverlaging. Waarom zou dat een verstandige inzet zijn, bij de komende coalitiegesprekken? Ik heb er een aantal redenen voor, maar ik probeer die maar even in historisch perspectief te zetten.

Het ontstaan van de woningnood

1. De koppeling tussen algemeen economisch beleid en volkshuisvesting is traditie. Tijdens de wederopbouw (1945-1970) moesten de huren laag blijven, zodat de opwaartse druk op de lonen kon worden tegengegaan en Nederland de concurrentie met het buitenland aan kon.
2. Bouwen is kapitaalintensief, dus woonlasten zijn sterk samenhangend met de rentestand, rentes voor financiering van sociale woningbouw, maar ook de hypotheekrente voor eigen woningen.
3. De sociale huursector is ontstaan als een antwoord op de “revolutiebouw” van voor 1900, met lage bouwkwaliteit en hoge huurprijzen. Het was dus een principiële keuze om tegen de marktwerking in te zorgen voor betaalbare kwaliteit.

Linksom uit de crisis

 
 
 
Door: Gerard Bosman
 
Hier vindt u een redactioneel bijgewerkte versie van ‘Linksom uit de crisis’: Linksom uit de crisis!

In deze versie zijn aanpassingen gedaan om de leesbaarheid te verbeteren. Tevens zijn er enige dubbelingen verwijderd.

Een ‘ja, mits’ voor het pensioenakkoord

 
 
Door: Gerard Bosman

Het recente pensioenakkoord vergroot de kans op een waardevast, geïndexeerd aanvullend pensioen en verkleint de kans op pensioenkortingen. Dat perspectief wordt nog veel beter als we de AOW fors – met ruim 40% – verhogen. Ook verbetert de regeling voor de pensioenleeftijd en gaan meer werkenden aanvullend pensioen opbouwen, terwijl de solidaire verplichtstelling zeker stelt. Dat zijn belangrijke verbeteringen, reden waarom we het pensioenakkoord ondersteunen. Op onderdelen willen we echter verbeteringen in het komende wetgevingstraject, dat we al in 2024 (in plaats van 2026, zoals nu voorzien) willen laten ingaan.

Hogere AOW-uitkeringen

We willen in de eerste plaats de AOW-uitkeringen met ca. 40% verhogen, als gevolg van een verhoging van het wettelijk minimumloon naar 14 euro per uur en van het daaraan gekoppelde sociaal minimum. Bij gepensioneerden zonder of slechts geen aanvullend pensioen heerst schrijnende armoede. De verhoging van de AOW met ruim 40% maakt daar een eind aan. Dat is ook goed nieuws voor degenen met een aanvullend pensioen. Dat aanvullend pensioen behoeft immers veel minder aan te vullen boven de AOW om het pensioendoel (volgens het recente pensioenakkoord 80% van je gemiddeld in je hele loopbaan over 42 jaar genoten loon) te bereiken. Dat betekent dat de kans op kortingen vrijwel nihil wordt en de kans op indexeringen bijna 100%. Dit betekent ook een andere verhouding tussen de eerste (AOW) en tweede (aanvullend pensioen) pijler in ons pensioensysteem, die beter past in een situatie met structureel lagere rente (door een zwaarder accent op een omslagstelsel – AOW – en minder zwaar accent op een kapitaal-gedekt stelsel (aanvullend pensioen).
Ook willen we de opbouweis bij de AOW schrappen, die nu een AOW-hiaat veroorzaakt bij veel migranten. Armoede bij ouderen heeft daardoor nu steeds vaker een kleurtje. Daar maken we een eind aan.

We financieren dit deels door de AOW te fiscaliseren. In plaats van een aparte AOW-premie gaan we de AOW geheel uit de belastinginkomsten financieren. Rijke ouderen gaan daarin veel meer meebetalen. In onze belastingvoorstellen komen veel sterkere progressieve tarieven, wordt inkomen uit vermogen net zo zwaar belast als dat uit arbeid (waardoor het boxenstelsel vervalt) en vervallen alle fiscale kortingen, vrijstellingen en aftrekposten.

Direct ingaan van rekenregels voor indexering en kortingen

En we willen dat het vervallen van de rekenrente door een projectierendement per direct ingaat. Daardoor kunnen de veel te grote buffers in de pensioenvermogens nu al ingezet worden om pensioenen te indexeren in plaats van te korten. En daarom gaan we de regels van het nieuwe stelsel voor de projectrendementen per cohort per direct toepassen. Voor jongeren volledig aandelen: 5,5%. Voor de middengroep die nog voor het pensioen zit 60% aandelen, 40% vastrentend en daarmee 4%. Voor gepensioneerden 25% aandelen, 15% vastrentend, 50% risicovrij en dus 2,5%. Daarmee rekenen we vanaf heden de dekkingsgraden uit. Dan komt indexatie, zeker voor gepensioneerden, direct binnen handbereik. We stoppen per direct met premiedempen. De premie wordt berekend met hetzelfde projectrendement waarmee we de dekkingsgraad berekenen. Projectierendement te laag? Premie omhoog!

Verkiezingsprogramma PvdA

 
 
Door: Gerard Bosman
 

Hieronder de concept-inbreng van Linksom! in de PvdA voor het verkiezingsprogramma 2021. De tekst is mede tot stand gekomen op basis van een intensieve bespreking met de achterban van onze beweging.

• Inleiding, samenvatting en update corona-crisis – Een Nieuwe Tien over Rood versie 1 mei 2020
• Een Nieuwe Tien over Rood – 240 concrete voorstellen voor PvdA verkiezingsprogramma 2021 – versie 11 mei 2020
• Hoofdstuk 1 – Een Nieuwe Tien over Rood – armoede en schulden – versie 1 mei 2020
• Hoofdstuk II – Een Nieuwe Tien over Rood – Werk – versie 1 mei 2020
• Hoofdstuk III – Een Nieuwe Tien over Rood – Migratie en integratie – versie 5 mei 2020
• Hoofdstuk IV – Een Nieuwe Tien over Rood – Een nieuw belastingstelsel – versie 6 mei 2020
• Hoofdstuk V – Een Nieuwe Tien over Rood – Betaalbaar en goed wonen – versie 8 mei 2020
• Hoofdstuk VI – Een Nieuwe Tien over Rood – Duurzaam Links – versie 10 mei 2020
• Hoofdstuk VII – Een Nieuwe Tien over Rood – Versterking publieke sector – de zorg, het onderwijs, de veilgheid – versie 10 mei 2020
• Hoofdstuk VIII – Een Nieuwe Tien over Rood – De markt meester worden – versie 11 mei 2020
• Hoofdstuk IX – Een Nieuwe Tien over Rood – Versterking democratische rechtsstaat – versie 11 mei 2020
• Hoofdstuk X – Een Nieuwe Tien over Rood – Linkse begrotingspolitiek – versie 11 mei 2020

Ieder hoofdstuk begint met de concrete voorstellen, gevolgd door een toelichting. Soms is er ook op afzonderlijke voorstellen een toelichting.

Naast de afzonderlijke hoofdstukken is er ook een totaaloverzicht met alleen de 240 concrete voorstellen, zonder toelichting.

Over eerlijke inkomens en een Zekerheidsinkomen in plaats van bijstand en Wajong, bestrijding van armoede en schulden, een recht in plaats van een plicht op werk, eerlijke belastingen, betaalbaar en goed wonen, eerlijk verduurzamen, het versterken van de publieke sector, de regulering van de markt, het versterken van onze democratische rechtsstaat en een linkse begrotingspolitiek.

Deze inbreng wordt nog éénmaal besproken in een digitale Linksom-bijeenkomst en zal dan worden ingezonden bij de programmacommissie.

Praat mee! Geef je op voor de digitale bijeenkomst of geef je reactie op mail!

Voor een echte verandering van onze politieke koers, met vergaande voorstellen voor een rechtvaardiger en solidaire samenleving.

Juist nu!

PvdA Linksom!

Toekomstinkomen

 

Door: Louis Plas

Inleiding
Ook bij overheidsbeperkingen, zijn na Corona de contract beëindigingen in volle gang. Vooral voor ZZP-ers en flexwerkers dreigt een armoedeval. Dat is zeer ongewenst voor henzelf, maar ook voor de samenleving als geheel. Het hier voorgestelde Toekomstinkomen, tijdelijk van aard en naast bestaande regelingen, is daarbij een buffer. Met ook als doel omscholing te subsidiëren naar waar wel werk is, of komt. Beargumenteerd wordt ook, waarom bestaande uitkeringen in deze situatie tekort schieten.

Oneerlijk
Sinds de Crisis van 2008 en de Participatiewet van 2015 bestaat binnen de PvdA onvrede over de werking van wetten, die de hoogte van bijstand en de plicht tot participatie regelen. In verzorgingsstaten is stap voor stap op de achtergrond geraakt, dat hulp bij werk en de verlening van uitkering er primair zijn voor steun en emancipatie. Rond 2000 zijn de Melkert banen, die positieversterking ten doel hadden, op de achtergrond geraakt. Voor wat, hoort wat, werd in plaats daarvan de norm. Controle nam de plaats in van vertrouwen.

Van Waarde in Leefwereld en Systeem

Door: Louis Plas en Martin Sijes (2)

Pleidooi voor een aanscherping van onze sociaal – democratische koers. (1)

Met vier bijlagen over de rol van systemen bij het project Van Waarde en met een praktijkvoorbeeld voor het weer terugbrengen van de leefwereld.

Tussen 2010 en 2016 was er binnen onze partij veel aandacht voor het Van Waarde project. Daarna werd hier weinig meer over vernomen. In 2018 boog een denkgroepje binnen de Afdeling Den Haag zich over de grondslagen van het Van Waarde denken. Gedeeltelijk uit bezorgdheid over de toenemende theoretische armoede, die een volkspartij zich niet kan veroorloven. Maar ook met een ongemakkelijk gevoel over de verwatering van onze principiële koers. In 2019 ging het gesprek in kleine kring door. Bijgaand betoog is geheel op persoonlijke titel geschreven. Het wil niet interveniëren in de lopende politiek processen, maar beoogt wel een oriëntatiekader te bieden bij onze prioriteitsstelling. En ook een toetsingskader op hoofdlijnen, bijvoorbeeld bij het schrijven van ons nieuwe verkiezingsprogramma.

Leefwereld en systeem raken toenemend uit balans. Na 1975 verzwakte de verzorgingsstaat en versterkte zich het internationale kapitalisme, op kosten van vele burgers in de Westerse wereld. Zij hadden het nakijken. De deregulering en privatisering van voorzieningen en diensten die volgde, heeft bijvoorbeeld met zich meegebracht, dat een deel van onze woningvoorraad voor wie modaal verdient, niet meer voor een redelijke prijs toegankelijk is. De klimaat- en milieuproblemen, al zichtbaar na de oliecrisis van 1974, zetten het welbevinden en de bestaanszekerheid van velen meer en meer onder druk. De digitale revolutie, vanaf de eeuwwisseling echt ingezet, stelt nieuwe eisen aan goed werk. De overheid werd steeds kleiner en daarmee ook goedkoper. Een verbureaucratiseerde bezuinigingsfabriek binnen onze overheid, voor uitkeringen, belastingen en toeslagen, is in dit land een normaal bijverschijnsel van deze almaar doorgaande bezuinigingen geworden. Met als schrijnende voorbeelden thuiszittende medewerkers van sociale werkplaatsen, kinderen die niet binnen, maar buiten het onderwijs verblijven, gerommel met toeslagen voor kinderopvang, chaos in de thuiszorg, overbelaste artsen, uitgeholde rechtsbijstand. Zo ontstaat er niet alleen aan de onderkant, maar ook bij ondernemers als boeren en bouwers, een toenemend onbegrip. Niet alleen over de inhoud, maar ook over de vorm van de bedreven rationalisaties, die het onderwijs, de zorg en de uitkeringssystemen weliswaar in stand lijken te houden, maar de producenten ervan onder druk zetten en daarbij de klanten nogal eens teleurstellen.

Uitnodiging: Eerlijk werk in Europa

Linksom! organiseert samen met Agnes Jongerius, de werkgroep Europa van de PvdA Zuid-Holland en de afdeling PvdA-Rotterdam op zaterdag 11 mei a.s. van 19.30 – 21.00 een publieksbijeenkomst over Werk & Europa.

Een debat over Werk & Inkomen. Nieuwe ideeën, voorstellen voor een Europees verbod op nul-urencontracten en payroll-contracten. Een minimumtarief, AOV en pensioen voor zzp-ers.

Iedereen is welkom. Doe mee en strijd samen voor eerlijk werk voor iedereen!

De bijeenkomst wordt gevolgd door een Europese verkiezingstour van Agnes met PvdA-ers door nachtelijk Rotterdam. Bezoek en luister naar de mensen die slechte nachtarbeid verrichten in Rotterdam. Samen geven wij deze mensen een gezicht.

Zaterdag 11 mei 2019, 19.30 – 21.00, PvdA kantoor Rotterdam, Willem Smalthof 95, 3031 NM Rotterdam.

Een nieuwe sociaaldemocratische agenda

Door: Gerard Bosman

“Waar visie ontbreekt, komt het volk om” – Joop den Uyl

De sociaaldemocratie is een drijvende kracht geweest in de opbouw van onze verzorgingsstaat. Niets heeft de mensen meer vrijheid gegeven dan de verzorgingsstaat. De bron van vrijheid lag in het succes van collectieve actie en het organiseren van solidariteit, die mensen in staat stelde tot een grotere grip op hun eigen lot.

Neoliberalen doen het voorkomen alsof vrijheid in de eerste plaats een individuele prestatie is. Met als logische implicatie dat het individu de volledige verantwoordelijkheid kan dragen voor wat er met hem gebeurt. Dat de overheid daar geen omkijken meer naar heeft, en zelfs niet moet hebben – want dan nemen betrokkenen onvoldoende eigen verantwoordelijkheid.

Het is echter een vergissing, met ingrijpende gevolgen, om aan te nemen dat ons emancipatieproces is voltooid. En dat we nu een maatschappij hebben van economisch zelfredzame, autonome individuen. Het resultaat is een ‘zelfredzaamheidsparadox’: door van iedereen evenveel verantwoordelijkheid te vragen, verliezen sommige groepen juist de regie over het eigen leven.