Tussen top en basis

Door: Tom van Doormaal

Als ik het propaganda materiaal voor de komende verkiezingen door kijk, lees ik:

‘Een campagne die onze strijdbaarheid zichtbaar moet maken op tv, radio, sociale media, en in de kranten. Lokaal, regionaal en nationaal’. 

‘Een kans om Nederland een andere richting in te sturen. Een richting die sociaal, duurzaam, en eerlijk is. Waarin we naast elkaar gaan staan, in plaats van tegenover elkaar’. 

Je vraagt je af wie hier wordt toegesproken; partijgenoten vermoedelijk, niet potentiële stemmers. Maar wat bieden we hen? “Sociaal, duurzaam, eerlijk…”Mag ik het een beetje schraal noemen, deze slagwoorden, hoe nuttig ook. Een actueel probleem lijkt mij het handelen van het bestuurssysteem, de crisissen waar we mee te maken hebben. Daarover lees ik weinig.

Dat is de rationele inhoud, die ik mis.. De emotionele kant is het sociale sentiment dat onze verzorgingsstaat tot stand bracht. Het gevoel overheerst bij mij dat de partij der sociaaldemocraten vooral met zichzelf bezig is. Dat is niet om goede lokale partijvrienden te bekritiseren, vermoedelijk hebben ze ook vaak dat gevoel. Waar is onze emotionele verbinding?

Selectie van politieke leiders

Moet ik me, als witte ‘zeven vinkjes’ hetero met goede opleiding en een loopbaan in de Randstad, geen illusie maken over een vooraanstaande positie in de partij? Die heb ik niet, want ik ben bejaard, maar misschien ligt het toch anders.

Advertentie

Stagnerend democratisch bestuur

Door: Tom van Doormaal

“Think society, not economy”. Het is de voorlaatste zin uit “The market system” van Charles E. Lindblom.

Het markt systeem realiseert een verbazende samenwerking in de hele samenleving, nationaal en wereldwijd en helpt de vrede bewaren. Maar de andere kant, de regel ‘quid pro quo’ , die op de markt heerst, is een uitdaging voor juist dat begrip samenleving.

Het is de kortste samenvatting van het dilemma waar je als sociaaldemocraat voor staat. Lindblom schrijft een boeiend boek over de markt, maar het gaat om de samenleving, niet over de economie.

Het probleem: doen de marktpartijen en de sociale instituties ongeveer wat je wilt en hoopt? Ik zou de drs uit Buitenveldert nog graag hebben gesproken over dit thema, maar Den Uyl is er niet meer. Hoe laat de huidige Minister van Volkshuisvesting, Hugo de Jonge, de markt voor zijn doelen werken? In mijn laatste geschrift noemde ik zijn doel van 900.000 woningen “witte magie”. Wie gelooft daar in? Een woningbouwplan van een beetje omvang neemt al gauw twintig jaar voorbereiding.

Van zelf doen naar…

Laten we toch nog maar eens kijken naar wat er veranderde. Ik ben in 1965 lid geworden van de PvdA en heb me altijd sociaaldemocraat gevoeld. In de woelingen in Amsterdam (jaren zeventig) heb ik wel getwijfeld aan de koers van de partij en de discussies niet altijd bewonderd.

Ik werkte bij de VARA, waar Marcel van Dam mijn immer afwezige baas was. Maar we hadden intense discussies over de richting van de samenleving, de vrede, de huren en de inkomens, de rol van de vakbonden.

Een sociale en democratische PvdA

Door: Louis Plas

Het partijbestuur van de PvdA stelde in 2019 een commissie ledendemocratie in. In 2020 werd die omgezet in wat de Permanente Werkgroep Ledendemocratie ging heten. Die kreeg van het Partijbestuur tal van concrete vragen: over het aantal ledenraden, verjonging, ledenpanels, andere voorcongressen, het motievolgsysteem, enzovoort. In die opsomming zat ook iets algemeners: het uitwerken van de term ontmoetingsdemocratie.

De aard van de opdracht laat in mijn ogen het probleem zien, waar een discussie over leden democratie mee te maken heeft. Je wilt praktisch hervormen: voor een verbetering van het motievolgsysteem bijvoorbeeld is geen ingewikkeld gesprek nodig. Je wilt tegelijk weten wat voor vereniging we willen zijn. Iets met meer ontmoeting en meer democratie. Maar daar is wel een breed gesprek voor nodig.

Het duurde een jaar, voordat het uitgebrachte advies rapport aan de leden ter kennis werd gebracht. Intussen werd er via reglementen wijziging een stroomlijning aangebracht in bijvoorbeeld de voorcongressen. Maar een poging vanuit de leden om het adviesrapport zelf tot bespreekstuk van de partij te maken, haalde het net niet. Onduidelijk bleef, hoe het partijbestuur met het advies verder wilde omgaan.